فشار خون چيست ؟ آنچه بايد راجع به فشارخون بالا بدانيم
فشار خون يكي از علائم اصلي حيات است، هنگامي كه سرخرگ‌هاي بزرگ، قابليت ارتجاع و استحكام طبيعي خود را از دست بدهند و عروق كوچك نيز باريكتر شوند، فشار خون بالا مي‌رود.
فشار خون بالا گاهي كشنده بي‌سر و صدا ناميده مي‌شود ، زيرا تا مراحل انتهايي اكثرا هيچ علامتي ندارد.
فشارخون به طور طبيعي در اثر استرس و فعاليت بدني بالا مي‌رود، اما فردي كه دچار بيماري فشارخون بالا است، به هنگام استراحت نيز فشار خونش بالاتر از حد طبيعي است.
اندازه گيري فشار خون
اصولا فشارخون در بخش‌هاي مختلف سيستم گردش خون متفاوت است ولي در اندازه گيري، فشار خون به دو نوع فشارخون سيستولي و دياستولي مجزا مي شود.
فشار خون سيستولي معمولاً به فشار خوني كه در سرخرگ‌هاي است گفته مي‌شود و فشارخون دياستولي به فشارخون وريد گفته مي شود. معمول‌ترين روش اندازه‌گيري فشار خون به وسيله فشارسنج است كه با استفاده از ارتفاع جيوه براي اندازه‌گيري فشار خون در حال چرخش در رگ‌ها استفاده مي‌كند. فشارخون طبيعي براساس قرارداد براي فشارخون سيستولي پائين تراز 120 ميلي متر جيوه و براي فشارخون دياستولي پائين تراز 80 ميلي ليترجيوه است. شيوع فشارخون بالا در جوامع گوناگون متفاوت است .
فشار خون بالا در چه كساني ديده مي شود؟
فشار خون بالا خصوصا در افراد مسن بسيار شايع است. تقريبا در حدود يك نفر از هر چهار نفر از فشار خون بالا رنج مي برند. در بيماران جوان‌تر در مردان شايعتر است ولي در سنين بالاتر در زنان بيشتر از مردان ديده مي‌شود. به طور كلي با افزايش سن خطر ابتلا افزايش مي‌يابد.
علل ايجاد فشار خون بالا
علل بروز اين بيماري هنوز به طور كامل شناخته نشده است ولي برخي عوامل فرد را مستعد ابتلا به فشار خون مي كنند از جمله:
1- سن بالاي 60 سال با افزايش سن احتمال بروز فشار خون افزايش مي يابد
2- چاقي و اضافه وزن
3- سيگار كشيدن
4- مصرف الكل
5- رژيم غذايي حاوي نمك زياد يا چربي اشباع شده و عدم مصرف ميوه و سبزي
6- كم تحركي و نداشتن فعاليت بدني كافي
7- استرس
8- عوامل ژنتيكي، اگر يكي از والدين و يا هر دو دچار فشار خون بالا باشند، خطر ابتلاي فرد به فشار خون بيشتر است.
9- مصرف قرصهاي ضد حاملگي ، استروييدها و بعضي از انواع داروهاي مهاركننده اشتها
10- پشت ميزنشيني
11- نژاد : سفيد پوستان ونژاد هندواروپايي بيشتر دچار افزايش فشار خون مي شوند.
پيشگيري از بيماري فشارخون
1- كنترل وزن ، كم كردن حتي يك كيلوگرم از وزن براي كنترل فشار خون مفيد است
2- انجام ورزش مرتب، 30 دقيقه ورزش در هر روز بهترين راه مبارزه با پرفشاري خون است
3- كم كردن مصرف نمك و غذاهاي پرچرب
4- داشتن رژيم غذايي حاوي ميوه و سبزيجات ، لبنيات كم‌چرب و غذاهاي حاوي پتاسيم نظير دانه‌هاي سبوس‌دار و خشكبار استفاده كنيد.
5- عدم مصرف سيگار و مشروبات الكلي
6- اندازه گيري فشار خون حداقل هر شش ماه يك بار
7- زنان باردار بايد مرتب براي معاينه پيش از زايمان به پايگاه هاي بهداشتي درمان و خانه بهداشت مراجعه كنند تا كارشناسان بهداشت بتواند به پرفشاري احتمالي خون پي ببرد و به موقع كنترل كنند.
8- در خانم هايي كه قرصهاي پيشگيري از بارداري استفاده مي كنند بايد فشار خون خود را مرتب كنترل نمايند
9- پرهيز از مصرف سوسيس، كالباس، كنسرو گوشت، برگرها و ساير فرآورده‌هاي گوشتي به علت دارا بودن مقادير بالاي سديم و همچنين پرهيز از سبزي‌هاي كنسروشده در آب نمك، زيتون شور، چيپس و ساير تنقلات شور.
10- مواد حاوي كافئين از قبيل قهوه ، چاي ، نوشابه‌هاي كولا و شكلات، سبب افزايش فشارخون مي‌شوند و بايد در حد اعتدال مصرف شوند.
11- اجتناب از مصرف غذاهاي سرخ كرده يا غذاهايي كه در درجه ي حرارت‌هاي بسيار بالا و يا با مدت زمان طولاني تهيه مي شوند، و عدم استفاده ي چند باره از روغن‌هاي آشپزي .
12- استفاده از گوشت سفيد به جاي گوشت‌هاي قرمز.
13- كنترل استرس ، زيرا يكي از عوامل بالا بردن فشار خون كه بسيار سريع هم عمل مي كند، استرس و عصبانيت است.
14- استراحت به ميزان كافي هر روز زيرا كار كردن بي وقفه بيشترين فشار را بر سلامتي فرد وارد خواهد كرد
15- انجام ورزش‌هايي مثل پياده روي، شنا، دوچرخه سواري براي پايين آوردن فشار خون مفيد هستند بنابراين حداقل 3 بار در هفته و هر بار حداقل 30 دقيقه بايد ورزش كرد
عوارض فشار خون بالا
سكته مغزي ، حمله قلبي ، نارسايي احتقاني قلب و ورم ريه ، نارسايي كليه و آسيب چشمي و مشكل بينايي از عوارض اصلي فشار خون بالا هستند.
براساس گزارش دفتر آموزش و ارتقاي سلامت وزارت بهداشت، هرچه فشار خون بالاتر باشد، ميزان اميد به زندگي پايين تر خواهد بود.
درمان
اهداف درمان با توجه به ويژگيهاي هر فرد تعيين خواهند شد و ممكن است شامل كم كردن وزن ، ترك دخانيات ،كنترل فشار خون بصورت روزانه، استفاده از داروهاي ضد فشار خون تحت نظر پزشك، كاستن از استرس، برنامه ورزش مناسب و تغيير شيوه زندگي براي كاهش استرس باشند.
ورود کاربران
فرم محتوا
